Και πάλι Ν.Μ.Α.

«Φουρνέλο» κάτω από την Ακρόπολη. «ΤΑ ΝΕΑ» 28-3
Γκρεμίζουν και κτίριο αιωνόβιο για χάρη του Μουσείου. «ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΊΑ» 28-3

Στο πρόπλασμα της βραβευμένης αρχιτεκτονικής μελέτης του Μπερνάρ Τσουμί, για το Μουσείο Ακροπόλεως, στην περίμετρο του οικοδομικού τετραγώνου, παρέμεναν στην θέση τους τα πέντε κτίρια που οριοθετούν το περίγραμμά του. Η εντύπωση που αποκόμισα ήταν ότι μαζί με τα , τότε ακόμη, διατηρητέα της οδού Δ. Αρεοπαγίτου 17-19, θα σωζόντουσαν και τα υπόλοιπα τρία. Οι λόγοι που μου έδιναν αυτήν την εντύπωση ήταν ότι, δεν ενοχλούσαν το νέο μέγαρο, ελάττωναν, στην προοπτική ενόρασης του Μουσείου κατά το μήκος της οδού Χατζηχρήστου, τον τεράστιο όγκο του και τέλος ότι θα υπήρχε η ευαισθησία διατήρησης των ελάχιστων πλέον εναπομεινάντων δειγμάτων αρχιτεκτονικής του παρελθόντος της γειτονιάς αυτής.

Στην ευθεία της οδού Καβαλλότι που συγκλίνει με την Χατζηχρήστου κάθετα στην Μητσαίων. Αριστερά φαίνεται το προς κατεδάφιση νεοκλασσικό, ενώ δεξιά τα τέσσερα στην σειρά νεοκλασσικά με τα οποία κάνει σύνολο το πρώτο. (φωτ. 2007)

Το κτίριο γωνία Μητσαίων με Χατζηχρήστου. (φωτ. 2005)

Το κτίριο μάλιστα, που βρίσκεται στην γωνία των οδών Μητσαίων και Χατζηχρήστου, συμβιώνει με τα άλλα δύο γωνιακά απέναντί του δημιουργώντας ένα σύνολο. Ομοίως και το άλλο, όπου υπήρξε το γνωστό χαρτοπωλείο Βραχωρίτη, αποτελούμενο από ένα όμορφο σύμπλεγμα τεσσάρων κτιρίων στην γωνία με οδό Μακρυγιάννη, συντροφεύει αντικριστά το κτίριο Τουλούπα. Τίποτε από αυτές τις, αφελείς τελικά, προβλέψεις μου δεν βρήκε έδαφος, μένοντας με μια απορία που είναι και συνακόλουθη του αινίγματος που λέγεται «νεοέλληνες και το παρελθόν τους».

Το νεοκλασικό συγκρότημα στην οδό Μακρυγιάννη με Χατζηχρήστου. (φωτ. 2004)

Το κτίριο Τουλούπα, γωνία Μακρυγιάννη και Χατζηχρήστου, απέναντι από το προϋγούμενο

Ασχολήθηκα με την Αρχιτεκτονική για αρκετά μεγάλο διάστημα και δεν με θεωρώ μονομανή λάτρη της παράδοσης, ή παθιασμένο του παρελθόντος και ουδέποτε παρασύρθηκα στον σχεδιασμό κτηρίων που να μιμούνται της αρχιτεκτονική των παλαιότερων γενεών. Ενασχόληση που παρέσυρε πολλούς αρχιτέκτονες στην μεταπολίτευση, λόγω του συρμού για μια «επιστροφή στις ρίζες». Αλλά, μου φαίνεται ανεξήγητη αυτή η εμμονή – σε συσχετισμό, παράλληλα, με τον νευρασθενικό αγώνα για το όνομα της Μακεδονίας – ότι ένα Μουσείο του οποίου ο σκοπός είναι η ανάδειξη του πολιτισμικού παρελθόντος, για να υπάρξει σαρώνει στο διάβα του ότι προϋπήρξε αυτού. Δείγματα της αρχιτεκτονικής παράδοσης της Ελλάδας, όπως φιλοδοξεί ναι γίνει στο μέλλον και το ίδιο.
Δεν γνωρίζω αυτούς που απαρτίζουν την γνωμοδοτική ομάδα που αποφάσισε την κατεδάφιση όλων των κτιρίων της περιμέτρου, πλην Βάϊλερ (γιατί? έγιναν ξαφνικά σε ποσοστό επί τις % γενναιόδωροι?). Σίγουρα όμως είναι άνθρωποι αξιόλογοι, μορφωμένοι και με τις αδυναμίες τους, όπως όλοι μας.
Αλλά!
Στον νου μου έρχεται η εμπειρία που είχα πριν τριανταπέντε χρόνια όταν, για πρώτη φορά, επισκέφτηκα τον θερινό οικισμό των καθηγητών του Α.Π.Θ. στην Βουρβουρού της Χαλκιδικής. Αν εξαιρέσω λίγα σπίτια κάποιων καθηγητών της αρχιτεκτονικής (όχι όλων), τα υπόλοιπα μου άφησαν τραύμα ανεπούλωτο. Γιατί κάνω αυτήν την παραπομπή? Γιατί ακόμη και μέσα στην συνάφεια με ανθρώπους, ακόμη και πέραν του φιλικού μου κύκλου, πανεπιστημιακούς και άλλους, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, αυτοί που θεωρητικά εκπροσωπούν την elite αυτής των χώρας, έχουν πολύ κακιά σχέση με την αρχιτεκτονική. Ή άλλως, Μαύρα Μεσάνυχτα και το έζησα στα σπίτια τους. Δεν είναι περίεργο το πώς κατάντησε το δομημένο μας περιβάλλον, με ελάχιστες αντιδράσεις και αυτές γενικόλογες. Έτσι εξηγείται και η άκριτη αποδοχή ενός ά-σχημου κτιρίου, σαν το υπέρτερο αισθητικά επίτευγμα.

Σημειώνω για κάθε ενδιαφερόμενο να μάθει για την περιοχή, την ενδιαφέρουσα έρευνα των Μάρω Βουγιούκα και Βασίλη Μεγαρίδη με τίτλο "Μακρυγιάννη-Ακρόπολη" στις εκδόσεις ΦΙΛΙΠΠΟΤΗ.