Η ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ ΜΙΑΣ ΘΕΑΣ

Γύρισα στην Αθήνα πάλι για να ασκήσω το εκλογικό μου δικαίωμα, στην αγαπημένη γειτονιά όπου μεγάλωσα. Την – άγνωστη σαν όνομα πλέον – Γαργαρέττα. Ή, παλαιότερα, Κολωνάκι. (Όχι το γνωστό του Ντα Κάπο). Μιλάω για την περιοχή γνωστή πλέον σαν «Μακρυγιάννη», όπου δείχνει πλέον το μπόι του το Νέο Μουσείο Ακροπόλεως, μύτη-μύτη με το κτίριο «Βάϊλερ», για να στεγάσει τα διεκδικούμενα μάρμαρα του Παρθενώνα. (Αν δεν τα δώσουν οι Άγγλοι θα μείνει μισοάδειο ή μισογεμάτο. Όπως προτιμάτε.)
Μία γρήγορη βόλτα στον συνωστισμένο δρόμο από τα περίπτερα της έκθεσης βιβλίου, της Δ. Αρεοπαγίτου για να ξαναδώ για εκατομμυριοστή φορά και ίσως τελευταία, το κτίριο του Βασίλη Κουρεμένου στο Νο. 17.

Ο ΥΠΠΟ υπέγραψε, παραμονή των εκλογών, την θανατική καταδίκη των δύο κτιρίων, το αρ-ντεκώ του αρχιτέκτονα του μεσοπολέμου Βας. Κουρεμένου και το νεοκλασικό ιδιοκτησίας Βαγγ. Παπαθανασίου επί της οδού Διονυσίου Αρεοπαγίτου, βιαστικά-βιαστικά, πριν τις εκλογές, στα μουλωχτά, μην τον προλάβει κανένας καινούργιος υπουργός και αλλάξει ρότα η υπόθεση. Έτσι έκλεισε ένας κύκλος που ξεκίνησε την εποχή του Καραμανλή πρεσβύτερου και τελείωσε επί Καραμανλή νεότερου. Ο πρώτος γκρέμισε το σπίτι και εργαστήρι του Παρθένη, ακριβώς απέναντι από το μπαρ-εστιατόριο «Διόνυσος», για τους ίδιους λόγους που ο νεώτερος κατεδαφίζει τα κτίρια των αριθμών 17-19 του ίδιου δρόμου. Δεν εμπόδιζαν, αλλά ενοχλούσαν την άρτια-σχεδόν παρθενική- εικόνα της θέας προς την Ακρόπολη, των πελατών των δύο καφέ-εστιατορίων. Έτσι η Καραμάνλιος αισθητική συνεχίζεται απρόσκοπτα, παρ’ όλον ότι τα αποτελέσματα τα ζούμε πανελλαδικά εδώ και 45 χρόνια.
Χτικιό ιστορία αυτή της ανέγερσης του Μουσείου ακροπόλεως, αλλά ας κάνω μια επιστροφή στο παρελθόν με ό,τι θυμάμαι τα τελευταία χρόνια.

1- Η ΑΡΧΗ

1969. Η εποχή της μαύρης σκλαβιάς και το σύμβολο της Δημοκρατίας.





2004 .Η εποχή της απελευθέρωσης και το σύμβολο της ελευθερίας.



Και άρχισαν τα έργα με στόχο την ανάδειξη. Του αρχαίου μας πλούτου και των γλυπτών που δεν ήσαν εκεί. Γιατί ήσαν αλλού. Είπαν οι αρχηγοί μας ότι, εάν κατασκευάσουμε κατάλληλο χώρο υποδοχής τότε η αποδοχή από μέρους των σημερινών ιδιοκτητών θα είναι ενθουσιώδης. Σε τέτοιο μάλιστα βαθμό που ντρεπόμενοι για της βανδαλώδεις ενέργειες κάποιου τρισάθλιου προγόνου τους, θα μας επέστρεφαν αυθωρί και παραχρήμα τα υπεξαιρεμένα γλυπτά έτσι ώστε να βρεθούν στον ιστορικό τους τόπο. Βεβαίως δεν λέμε ξεκάθαρα ότι έτσι θα κόβουμε εμείς εισιτήρια αντί γ’ αυτούς. Αυτό το γνωρίζουν καλά γ’ αυτό και κάνουν τους δύσκολους, παρ’ όλον ότι ένας από τους πρωθυπουργούς του παρελθόντος τα είχε ζητήσει δανεικά με μισακά κέρδη. Τι, βλάκες είναι; Είπαν όχι!

Και η νέα μεγάλη ιδέα θεμελιώθηκε. Που; Μα πάνω σε άλλα αρχαία. Η γειτονιά αυτή είναι γεμάτη.
Δεν το ξέρανε;
Περίεργο; Όχι, καθόλου.
Εκατό χρόνια είναι που εντάχθηκε στο σχέδιο πόλης (1878) και πενήντα από την έναρξη της αντιπαροχής. Κατά δεκάδες οι ανοικοδομήσεις κατ’ έτος.

Σειρά:
Κατεδάφιση προϋπάρχοντος. (Συνήθως διώροφο νεοκλασικό).
Μετά εκσκαφή.
Μετά, εύρεση αρχαίων.
Μετά, καταγραφή, αποτύπωση, φωτογράφηση αρχαίων.
Μετά, πέταγμα αρχαίων και συνέχιση των εργασιών.
Αποτέλεσμα:
Μια επαναλαμβανόμενη ενέργεια γίνεται συνήθεια σε επίπεδο διαστροφής. Έτσι σκέφτηκαν οι άνθρωποι. «Μια και τα κτίζουμε πάνω από έναν αιώνα τι έγινε αν κτίσουμε κι’ αυτά; Σιγά τα’ αυγά. Μίλησε ποτέ κανείς ποτέ;» Όχι.
Αυτή την φορά όμως, μίλησαν. Και πάρα πολλοί. [1]

[1]«… Οι αρχιτέκτονες, Αριστομένης Προβελέγγιος, Άρης Κωνσταντινίδης και Γεώργιος Κανδύλης, ο τότε Πρόεδρος της Αρχαιολογικής Εταιρείας κ. Γεώργιος Δοντάς, ο Γραμματέας της Αρχαιολογικής και νυν Πρόεδρός της και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών κ. Βασίλειος Πετράκος, η γνωστή από τις εργασίες της για την αναστήλωση της Μονεμβασιάς και διευθύντρια της Γενναδίου Βιβλιοθήκης κα. Χάρις Καλλιγά, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου και ανασκαφέας της Σαντορίνης κ. Χρίστος Ντούμας, ο γνωστός αρχιτέκτων και αρχαιολόγος Ιορδάνης Δημακόπουλος, ο επίτιμος έφορος αρχαιοτήτων Γεώργιος Παπαθανασόπουλος. Ακόμη, ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων μέχρι την αλλαγή της ηγεσίας του, οπότε ο νέος Πρόεδρός του (προερχόμενος από την τότε κυβερνητική παράταξη) μετείχε και στην και στην επιτροπή του τελευταίου διαγωνισμού, το ελληνικό τμήμα αλλά και η Γενική Συνέλευση του ICOMOS, η Σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ, 21 καθηγητές αμερικανικών πανεπιστημίων, μεταξύ των οποίων και ίδιος ο Τσουμί (μέχρι που πήρε τη δουλειά και σίγησε), 63 καθηγητές ελληνιστές, ιστορικοί και αρχαιολόγοι από γαλλικά πανεπιστήμια, καθηγητές αυστριακών πανεπιστημίων και ο κατάλογος δεν κλείνει».
«Μουσείο εξαγοράς συνειδήσεων;» του Γιώργου Σαρηγιάννη, Καθηγητή Πολεοδομίας στο Ε.Μ.Π. Περιοδικό «ΑΝΤΙ», τεύχος 815 (16/4/04)

Αλλά δεν ίδρωνε τα’ αυτί του υπουργού. (Που είναι και καθηγητής του συνταγματικού δικαίου.)
Αυτός είχε την έπαρση που του ‘δινε ο ενθουσιασμός του δίκαιου αγώνα.
Υπήρχε διάχυτη η ιαχή: «εμπρός για μια νέα σοσιαλιστική Ελλάδα». Όλοι χαιρόντουσαν και χαμογελούσαν. Η αισιοδοξία μας δρόσιζε τα μάγουλα και στέγνωνε τις καλοκαιριάτικες μασχάλες. Η εθνική μας ταυτότητα θα αποκτούσε μία ακόμη σφραγίδα πιστοποίησης ISO.

Τώρα πλέον το «διατηρητέο» κτίριο του Βάιλερ άρχισε να σβήνει από την οπτική αυτών που ανηφορίζουν μια ζωή την οδό Μακρυγιάννη. Ήταν κάποτε η ωραιότερη και ποιο πλήρης εικόνα του ιστορικού χώρου. Έβλεπες, κατά την πορεία ανόδου το παλαιό Στρατιωτικό Νοσοκομείο με φόντο την Ακρόπολη και τον Παρθενώνα. Όταν μάλιστα έφτανες στο μέσο της διαδρομής, ατένιζες στα αριστερά και το μνημείο του Φιλοπάππου, που συμπλήρωνε το πανόραμα.


Στο άμεσο μέλλον για να τα δεις όλα αυτά - την καθημερινή μας οπτική τροφή - θα χρειάζεται να κόψεις εισιτήριο συν τοστ-φραπεδάκι στην ταράτσα – υπόστεγο.

Ο καθ. Παντερμαλής , πρόεδρος του Οργανισμού Ανέγερσης Νέου Μουσείου Ακροπόλεως, τελευταία αποφάνθηκε ότι το κτίριο δεν αναπνέει εγκλωβισμένο με τα γειτονικά διατηρητέα του ίδιου οικοδομικού τετραγώνου. Αν το δει από την Ακρόπολη θα διαπιστώσει ότι δεν χωράει πουθενά σ’ αυτή τη δύσμοιρη πόλη. Γι’ αυτό κι’ έβαλε πλώρη, επιτυχή μέχρι τώρα, για την κατεδάφιση τους. Τον θυμάμαι σε μία συνέντευξη που είχε παραχωρήσει σε κάποιο από τα κυριακάτικα ένθετα, ένα χρόνο πριν τους ολυμπιακούς, να λέει πως το μουσείο θα είναι έτοιμο για της εκδηλώσεις της έναρξης. Φαίνεται, ο άνθρωπος δεν έχει παρατηρητικότητα γιατί πολυκατοικία πενταώροφη των 150 τ.μ. ανά όροφο, αν έβλεπε στην γειτονιά του να κτιζόταν, θα τελείωνε σε δύο χρόνια.